Mladen Markač
 fotografia z wystawy w Akademii Policyjnej w Zagrzebiu | |
 generał pułkownik policji specjalnej
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1983–1996 |
| Formacja |
|
| Jednostki |
Jednostka Antyterrorystyczna Lučko |
| Stanowiska |
dowódca jednostki antyterrorystycznej |
| Główne wojny i bitwy | |
Mladen Markač (ur. 8 maja 1955 w Đurđevacu) – chorwacki generał w stanie spoczynku. Dowódca chorwackiej policji specjalnej podczas operacji Burza w czasie wojny w Chorwacji w latach 1991–1995.
Oskarżony przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii o zbrodnie przeciw ludności serbskiej w Chorwacji, podczas operacji w Republice Serbskiej Krajiny. W kwietniu 2011 został skazany na 18 lat więzienia[1]. 16 listopada 2012 razem z gen. Ante Gotoviną został uniewinniony od wszystkich zarzutów[2]. Po powrocie do Chorwacji został powitany jak bohater narodowy[3][4]. Wyrok uniewinniający został uznany za kontrowersyjny[5], a przez Serbów odczytany jako niesprawiedliwy oraz jako dowód na stronniczość trybunału[6][7].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 8 maja 1955 w Đurđevacu w Chorwacji będącej wówczas częścią Jugosławii. W młodości uprawiał judo, był także członkiem kadry narodowej[8]. W 1981 ukończył studia z kinezjologii na Uniwersytecie w Zagrzebiu[9], a w 1982 odbył obowiązkową służbę wojskową, następnie podjął pracę w policji. W 1990 wraz z innymi utworzył w jednostkę do zadań specjalnych policji w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, a w 1991 po jej przekształceniu w jednostkę antyterrorystyczną Lučko został mianowany jej dowódcą[10]. W 1992 awansowany do rangi generała pułkownika.
Wojna w Chorwacji
[edytuj | edytuj kod]18 lutego 1994 Markač został mianowany komendantem Policji Specjalnej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Chorwacji. Według aktu oskarżenia jako komendant miał kontrolę nad wszystkimi członkami policji specjalnej biorących udział w operacji Burza oraz związanej z nią działaniami w regionie, a także posiadał możliwości zapobiegania przestępstwom popełnianym przez osoby znajdujące się pod jego zwierzchnictwem, jak również proponowania i stosowania środków dyscyplinarnych wobec żołnierzy chorwackich podlegających pod jego dowództwo[10].
Proces
[edytuj | edytuj kod]W 2004 dobrowolnie poddał się i został przeniesiony do siedziby trybunału w Hadze, gdzie w marcu 2008 rozpoczął się wspólny proces jego oraz Ante Gotoviny i Ivana Čermaka (proces Gotovina i in. (IT-06-90) „Operacja Burza”). 15 kwietnia 2011 został skazany na 18 lat więzienia za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione na ludności serbskiej oraz serbskim oddziałom rebelianckim[11]. W akcie oskarżenia sformułowano zarzut utworzenia wspólnego przedsięwzięcia przestępczego, którego celem było trwałe wysiedlenie ludności serbskiej poprzez popełnienie przestępstw (grabieży, nieludzkiego traktowania, morderstw, prześladowania) oraz zapobieganie ich powrotowi. W tym samym procesie Gotovina został skazany na 24 lata więzienia, a Čermak uniewinniony. 16 listopada 2012 Izba Apelacyjna MTK decyzją większości członków w stosunku 3-2 uniewinniła obu generałów od wszystkich zarzutów stwierdzając, że prokuratura nie udowodniła istnienia wspólnego przedsięwzięcia karnego, a Izba Orzekająca zidentyfikowała i nie omówiła innych rodzajów odpowiedzialności[12].
Dalsza działalność
[edytuj | edytuj kod]2 grudnia 2012 razem z Ante Gotoviną został honorowym obywatelem Osijeku[13]. 5 grudnia tego roku podczas wykładu w Maticy hrvatskiej na temat chorwackiej wojny o niepodległość, Markač zapowiedział, że zamierza poświęcić się pracy humanitarnej, pisaniu, polowaniom oraz szerzeniu tego, co określił jako prawdę o wojnie[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chorwacja: przełomowy wyrok zapewni sprawiedliwość ofiarom zbrodni wojennych. Amnesty International, 2011-04-15. [dostęp 2022-04-10]. (pol.).
- ↑ Gotovina i Markač su slobodni ljudi!. 2012-11-16. [dostęp 2022-04-10]. (chorw.).
- ↑ Chorwaccy generałowie nie popełnili zbrodni wojennych. Wprost, 2012-11-16. [dostęp 2022-04-10]. (pol.).
- ↑ Goran Andrijanić, Barbara Andrijanić: Boję się tylko Boga. Gość Niedzielny, 2012-11-29. [dostęp 2022-04-10]. (pol.).
- ↑ Marta Szpala: Uniewinnienie chorwackich generałów wyzwaniem dla procesu pojednania w regionie. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2012-11-21. [dostęp 2022-04-10]. (pol.).
- ↑ Aleksandra Cholewa: Licytacja bez końca. Tygodnik Powszechny, 2012-11-26. [dostęp 2022-04-10]. (pol.).
- ↑ Uniewinnienie Gotoviny i Markača ponownie otwiera rany. Polityka, 2012-11-20. [dostęp 2022-04-10]. (pol.).
- ↑ Zdravko Baršnik. Razvoj juda u Hrvatskoj. „Olimp”. 46, 2013. ISSN 1331-9523. (chorw.).
- ↑ Rozita Vuković: Biografija generala Mladena Markača: U žestoke bitke svoje je dečke vodio uz riječi – 'Za mnom!'. 2012-11-16. [dostęp 2022-04-10]. (chorw.).
- ↑ a b Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, Akt oskarżenia Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, Haga, 12 marca 2008 (ang.).
- ↑ Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, Decision on joint defence motion to strike the prosecution’s further clarification of identity of victims, Haga, 9 października 2008 (ang.).
- ↑ Izba Apelacyjna Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, Appeals Judgement Summary for Ante Gotovina and Mladen Markač, Haga, 16 listopada 2012 (ang.).
- ↑ Suzana Lepan-Štefančić: Generali Markač i Gotovina počasni građani Osijeka. [w:] Večernji list [on-line]. 2012-12-02. [dostęp 2022-04-10]. (chorw.).
- ↑ Denis Derk: Gotovina ekstremnoj desnici: Ja sam slobodan čovjek i tako mislim. [w:] Večernji list [on-line]. 2012-12-05. [dostęp 2022-04-10]. (chorw.).